LE MORNE BRABANT là một bán đảo ở cực tây nam của Ấn Độ Dương và đảo Mauritius. Nó được xác định bởi một khối đá bazan cùng tên có đỉnh cao nhất đạt 556 mét (1.824 ft) so với mực nước biển.
Phần đỉnh có diện tích rộng hơn 12 ha (30 mẫu Anh). Khối đá có nhiều hang động và phần thoải nhô ra trên những sườn dốc. Nó được bao quanh bởi một khu vực đầm phá và là một điểm thu hút khách du lịch nổi tiếng.
Nơi đây có hai loài cây đặc hữu và cực kỳ quý hiếm là loài Hibiscus fragilis và Trochetia boutoniana, loài chỉ phát triển ở hai bên sườn núi.
Bán đảo này nổi tiếng trong những năm đầu thế kỷ 19 như là một nơi trú ẩn cho những nô lệ chạy trốn. Sau khi bãi bỏ chế độ nô lệ ở Mauritius, thì ngày 1 tháng 2 năm 1835, một đoàn thám hiểm đến đó để thông báo cho những người nô lệ rằng họ đã được trả tự do.
Tuy nhiên, mục đích của chuyến thám hiểm đã bị hiểu lầm và những người nô lệ đã chết do nhảy từ tảng đá xuống.
Kể từ đó, ngày 1 tháng 2 là ngày Mauritius kỉ niệm như là ngày xoá bỏ chế độ nô lệ.
Bán đảo này là nơi đón gió của Mauritius, và năm 2008, khu vực đã được ghi vào danh sách di sản thế giớicủa UNESCOnhư là một chứng biệt về pháo đài trú ẩn cho những người nô lệ.
Trong sự đa sắc đó, có một nơi mà có lẽ ai dừng chân ở Port Louis cũng phải một lần đến để thấy được phẩm giá con người bị chà đạp nhường nào: Aapravasi Ghat, cạnh bến cảng Port Louis, nơi có những du thuyền đậu san sát hiện nay. Aapravasi Ghat với khối nhà hình vuông cũ kỹ, nhưng hình như từng phiến đá thấm đẫm những giọt mồ hôi và cả máu của những người nô lệ.
Lịch sử Mauritius đã thống kê: từ năm 1834 đến 1920, nửa triệu người lao động từ Ấn Độ đã được đưa đến Aapravasi Ghat để làm việc trong các đồn điền mía. Những tòa nhà của Aapravasi Ghat là một trong những biểu hiện cho sự di dân lớn của thế kỷ 19. Đây cũng là nơi người Anh dùng để chuyển giao người lao động, nô lệ từ Ấn Độ hay các nơi khác trên thế giới đến Mauritius .
Sự khốn cùng của người nô lệ, trên những cánh đồng mía hình như để lại vị mặn chát ở nơi này. Một cái gì đó âm u và xa xăm cứ hiện lên trong đầu tôi khi nhìn Aapravasi Ghat từ trên tầng khách sạn Labourdonnais Waterfront. Nhưng giờ đây chắc vong hồn của những người nô lệ cũng ấm áp phần nào khi vào năm 1999, Aapravasi Ghat đã được trùng tu và sau đó được UNESCO công nhận là Di sản của thế giới.
Nếu Aapravasi Ghat là nơi phẩm giá con người bị chà đạp nhất dưới chế độ nô lệ, thì Le Morne Brabant ở phía tây nam Mauritius là nơi phẩm giá con người được bộc lộ đến cùng, dù phải nhảy xuống vực sâu để làm Người.
Câu chuyện về hàng trăm nô lệ cùng nắm tay lại với lời thề: “Thà chết, chứ không làm nô lệ” qua lời kể của cô hướng dẫn viên Damini thật xúc động, nhất là giữa một buổi chiều lộng gió bên bờ biển với rất nhiều người Mauritius đang tự do đàn hát vào ngày cuối tuần.
Damini kể rằng: “Vào ngày 1.2.1835, từ một đồn điền trồng mía hàng trăm nô lệ đã trốn thoát sau những ngày lao động khổ sai, họ bị cảnh sát truy đuổi, cùng đường chạy đến đỉnh núi này. Những khối đá dù cao hơn 500 mét so với mặt nước biển, nhưng làm sao thoát được những tay “săn nô lệ”, họ đã chọn cái chết. Sau lời thề, từng người một lao xuống vực sâu”.
Tôi như cố nhìn rõ hơn đỉnh núi ấy cùng hình ảnh của tượng đài trước khi người gác cổng khép lại cánh cửa khu tưởng niệm. Một phiến đá granite với hình gương mặt một người nô lệ, phía sau là 3 hình nhân đang lao xuống vực. Tất cả đều rất nhỏ bé. Nhưng trong cái nhỏ bé đó là sự vĩ đại của phẩm giá con người, dù ở thời đại nào cũng như thế: không gì khuất phục được cách sống mà con người đã lựa chọn. Chính thế năm 2008, UNESCO đã công nhận nơi này là di sản của nhân loại.
Ngoài bãi biển đang có rất nhiều gia đình người Mauritius đang nô đùa cùng nhau. Họ đang cùng nhảy điệu Saga trước biển với những giai điệu rộn ràng – điệu múa mà ngày xưa người nô lệ phải nhảy trong bóng tối, không trống, không kèn…
“Quang vinh thuộc về Người, ơi Tổ quốc, đất nước cha mẹ của ta. Đẹp đẽ biết bao, thơm ngát biết bao. Chúng ta hãy đoàn kết thành một dân tộc, một quốc gia, mãi mãi hưởng hòa bình, công bằng, tự do. Tổ quốc thân yêu, cầu mong thượng đế phù hộ cho người, thiên thu, vạn đại thịnh hưng”
(Quốc ca Mauritius, theo Nguồn gốc tên gọi các nước trên thế giới – NXB Văn hóa – Thông tin 2008).
Vâng, những lời ca hào hùng cùng điệu Saga vẫn còn đó thì Mauritius mãi mãi vẫn là của châu Phi hùng vĩ…
Author: NGUYỄN HẢI LUÂN
